Είναι πανέμορφη όταν βγάζει τα εντυπωσιακά γνώριμα άνθη, που ξεπροβάλλουν μέσα από το γυαλιστερό καταπράσινο φύλλωμα. Γι’ αυτό, αν θέλετε να δείτε και τη δική σας καμέλια έτσι, μην της χαλάτε την ησυχία και βοηθήστε τη όσο μπορείτε για να καταφέρει να γεμίσει χρώμα στην καρδιά του χειμώνα, αλλά και πολύ αργότερα μέσα στην άνοιξη, ανάλογα τον χώρο της και την ποικιλία!

Το άκουσμα του ονόματός της και μόνο, προκαλεί μια ρομαντική διάθεση, παρόμοια με εκείνη που ξεφεύγει από το νοσταλγικό παρελθόν, μέσα από τις γραμμές του μυθιστορήματος: του αριστουργήματος του Αλεξάνδρου Δουμά για τη γυναίκα, που λάτρεψε τις καμέλιες.  Και πράγματι, είναι τόσο εύκολο κάποιος να αγαπήσει αυτά τα λουλούδια, που θεωρούνται σύμβολο της σταθερότητας. Γι’ αυτό, αν θέλετε να πείσετε κάποιον για τα αισθήματά σας, αρκεί να του προσφέρετε ένα και μόνο άνθος της.

Για την ιστορία

Τον 17ο αιώνα, ο αυστριακός φαρμακολόγος και βοτανολόγος Γεώργιος Ιωσήφ, ο Κάμελλος, ταξίδεψε στη Μανίλα των Φιλιππίνων. Εκεί γνώρισε τον ξεχωριστό θάμνο και τον μετέφερε στην Ευρώπη.  Σε αυτόν οφείλει η καμέλια το όνομά της και έτσι όλα της τα είδη της ανήκουν σε ένα και μόνο γένος και αποκαλούνται με το ίδιο όνομα: Camelia, όπως αναγνωρίζεται και στα λατινικά σε όλο τον κόσμο.  Σήμερα καλλιεργείται σε πολλές χώρες, ενώ στην Βόρεια Ιταλία τον Μάρτιο, πραγματοποιείται -με φυσιολογικές συνθήκες- και γιορτή αφιερωμένη σε αυτή.

Η πιο γνωστή είναι η καμέλια η ιαπωνική (Camelia japonica της οικογένειας Theaceae), που κατάγεται από τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου: ο αειθαλής θάμνος με άνθη μονά ή διπλά, με απίθανες αποχρώσεις στα πέταλα, η πιο δημοφιλής καμέλια που σας περιμένει και στα δικά μας φυτώρια σε νέες ποικιλίες και βελτιωμένα υβρίδια.

Χρήσιμες προτάσεις

Η καμέλια προσφέρει πολλές ιδέες διακόσμησης. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν μέσα ή έξω από το σπίτι σας, επιλέξτε τη θέση της και επομένως τον χώρο που θα στολίσει.

• Μέσα, μια μεγάλη καμέλια κυριαρχεί σε αρκετά τετραγωνικά, χωρίς να υπάρχει άμεση ανάγκη από άλλη πράσινη παρουσία, ειδικά τους μήνες που ανθίζει.
• Έξω, σε μια προφυλαγμένη βεράντα κοντά στο παράθυρο, η μορφή της εξασφαλίζει μια υπέροχη θέα.
• Στον κήπο, δίπλα σε τοίχο, δημιουργεί την απαραίτητη φιλόξενη ατμόσφαιρα σε ένα εξωτερικό καθιστικό, ακόμα και την κρύα εποχή, που λίγα φυτά ανθίζουν τόσο εντυπωσιακά.

Θέσεις

Ιδανικές θεωρούνται οι εξωτερικές ημισκιερές θέσεις, οι προστατευμένες από το κρύο και τον αέρα. Σε περιοχές όπου ο χειμώνας είναι πολύ κρύος -και η θερμοκρασία πέφτει κάτω από 0 με 4 βαθμούς Κελσίου- αλλά και όταν επιθυμείτε η καμέλια να μείνει στο σπίτι, τοποθετήστε τη σε εσωτερικό δροσερό και αεριζόμενο χώρο με αρκετό φως.  Σε θέση με θερμοκρασία κοντά στους 10 με 14 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή μακριά από θερμαντικά σώματα και κρύα ρεύματα αέρα, δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα και θα παράγει άφθονα άνθη.

Από τα μέσα περίπου της άνοιξης μέχρι και τα μέσα του φθινοπώρου, ακόμα και στις πολύ ψυχρές περιοχές, φροντίστε να βρεθεί σε εξωτερικό απάνεμο και ημισκιερό περιβάλλον. Ποτέ μην την εκθέτετε απευθείας στις αχτίδες του ήλιου.

Προσοχή στο κρύο!

Η καμέλια μπορεί να συνηθίσει να ζει έξω ακόμα και τον χειμώνα σε μια ημισκιερή θέση, προστατευμένη από δυνατό κρύο και ψυχρά ρεύματα αέρα. Συνήθως, μόνο ορισμένα υβρίδια μπορούν να αντέξουν κάτω από τους -8 με -10 βαθμούς Κελσίου. Σε τέτοιες συνθήκες, τις “παγωμένες” ημέρες, καλύτερα να προστατεύετε την καμέλια με αντιπαγετικό ύφασμα, αφού καλύψετε το χώμα -πάνω από τις ρίζες της- με φυτικά υπολείμματα, όπως ξερά φύλλα, άχυρα ή φλοιό πεύκου.

Προσοχή: Αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος, κυρίως όταν ανθίζει η καμέλια, μην τη μετακινείτε.  

Φύτευση

Η πλέον κατάλληλη εποχή για να φυτέψετε την καμέλια θεωρείται η άνοιξη και συγκεκριμένα όταν σταματήσει να ανθίζει. Τότε είναι και η καλύτερη στιγμή για να της αλλάξετε γλάστρα, αλλά αφού περάσουν δύο χρόνια περίπου. Στον κήπο και ειδικά σε ζεστές περιοχές φυτέψτε τη και αργότερα, Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Χώμα

Η καμέλια είναι φυτό που δεν θέλει πολύ ασβέστιο. Στις γλάστρες ή στο άνοιγμα στο έδαφος τοποθετήστε χώμα με χαμηλό pH, όπως ένα έτοιμο μείγμα για φυτά ασβεστόφοβα* (ή οξύφιλα όπως αλλιώς αποκαλούνται) ή σκέτο καστανόχωμα με αρκετό περλίτη ή μείγμα με τρία μέρη καστανόχωμα ή ερεικόχωμα και ένα μέρος τύρφη (ή ιδανικά κομπόστ) και ένα μέρος περλίτη.

Προσοχή στην αποστράγγιση:

Η καλή αποστράγγιση είναι πολύ βασική για την καμέλια. Έτσι, στη γλάστρα πάνω από τα ανοίγματα της βάσης, τοποθετήστε αρκετά χαλίκια ή βότσαλα καλά πλυμένα, για να αποφευχθούν τυχόν υπολείμματα ασβεστίου. Για τον ίδιο λόγο, προτιμήστε σκουρόχρωμα χαλίκια ή βότσαλα.

Θυμηθείτε τη χλώρωση:

Όταν η καμέλια δεν έχει στη διάθεσή της το κατάλληλο εδαφικό περιβάλλον, θα παρουσιάσει σίγουρα χλώρωση. Τα συμπτώματα είναι εύκολα να εντοπιστούν, καθώς αρχικά τα νεαρά φύλλα κιτρινίζουν και τα ώριμα γίνονται χλωρωτικά, ξεκινώντας από την κορυφή, ενώ τα νεύρα διατηρούνται πράσινα. Αν δεν διορθωθεί το πρόβλημα, το χρώμα των φύλλων ξεθωριάζει ακόμα περισσότερο, τα άνθη αρχίζουν να πέφτουν και οι νεαροί βλαστοί δεν αναπτύσσονται κανονικά, ενώ οι κορυφές τους μαραίνονται. Προσοχή: το πολύ ασβέστιο στο χώμα μπορεί να εμφανίσει ακόμα και κηλίδες στα φύλλα της καμέλιας.

Μόλις παρουσιαστούν τα πρώτα συμπτώματα της χλώρωσης, πρέπει να αντικαταστήσετε όσο είναι δυνατόν το χώμα, τοποθετώντας το κατάλληλο για ασβεστόφοβα φυτά ή τουλάχιστον να χορηγήσετε άμεσα οργανικό σίδηρο και να επαναλάβετε, σύμφωνα με τις οδηγίες του σκευάσματος.

Αν υποψιάζεστε ότι η καμέλια δεν βρίσκεται στο κατάλληλο χώμα ή απλά την έχετε φυτέψει εδώ και καιρό σε μείγμα με ουδέτερο pH, καλό είναι προληπτικά να της προσφέρετε οργανικό σίδηρο, ώστε να μην παρουσιαστεί η χλώρωση, η οποία οδηγεί ακόμα και σε ξήρανση του φυτού.

Στον κήπο πρέπει από την αρχή να φροντίσετε για το σωστό εδαφικό περιβάλλον ή καλύτερα να προτιμήσετε τη φύτευση σε γλάστρα, ώστε και να αναπτυχθεί σωστά το φυτό, αλλά και να μπορείτε να το μεταφέρετε όταν δεν είστε σίγουροι για τυχόν σταθερή θέση καλλιέργειας. Έτσι κι αλλιώς, τα περισσότερα εδάφη της χώρας μας, εκτός για παράδειγμα από εκείνα του Πήλιου και ορισμένα της Χαλκιδικής, δεν θεωρούνται κατάλληλα και θα πρέπει συχνά να κάνετε διορθωτικές κινήσεις, ακόμα και αν βάλετε το κατάλληλο χώμα στο άνοιγμα της φύτευσης.

*Ασβεστόφοβα ή οξύφιλα αποκαλούνται τα φυτά που δεν μπορούν να ζήσουν σωστά σε χώμα με πολύ ασβέστιο, επειδή χρειάζονται όξινο εδαφικό περιβάλλον. Τέτοια φυτά από τα ανθοφόρα καλλωπιστικά είδη είναι η καμέλια, η γαρδένια, η ορτανσία, η αζαλέα και το ροδόδενδρο.

Πότισμα

Το πότισμα πρέπει πάντα να γίνεται με φειδώ. Ειδικά, αργά το φθινόπωρο, όταν αρχίσουν και σχηματίζονται τα μπουμπούκια, ποτέ μην υπερβάλλετε στις δόσεις νερού. Καλύτερα να μένει μεταξύ των ποτισμάτων μια ελαφριά υγρασία. Τον χειμώνα εξακολουθείτε να ποτίζετε με προσοχή και με την άνθηση, αρχίζετε σταδιακά να χορηγείτε συχνότερα νερό, πάντα σε μέτριες ποσότητες και σε κανονικά διαστήματα.

Ποτέ μην αφήνετε να ξεραίνεται υπερβολικά το χώμα ανάμεσα στα ποτίσματα, αλλά ούτε και να μένει πολύ βρεγμένο.

Θυμηθείτε: η καμέλια, όπως και όλα τα ασβεστόφοβα θέλουν δροσερό περιβάλλον, αλλά ποτέ πολύ βρεγμένο χώμα, που αφενός δυσκολεύει την ανάπτυξη των λεπτών ριζών, αφετέρου βοηθά στην εμφάνιση αλάτων και συνεπώς ασβεστίου στο εδαφικό περιβάλλον.

Λίπανση

Την άνοιξη, από πολύ νωρίς, καθώς και το φθινόπωρο κάθε 20 ημέρες χορηγήστε ένα οργανικό λίπασμα κατάλληλο για οξύφιλα φυτά. Θυμηθείτε νωρίς τις ίδιες εποχές, ακόμα και πριν κιτρινίσουν τα φύλλα, να χορηγήσετε και οργανικό σίδηρο.

Κλάδεμα

Μετά την άνθηση, κόβετε τα ξερά κλαδιά, καθώς και αυτά που “χαλούν” το σχήμα της βλάστησης. Επίσης, μπορείτε να κλαδέψετε και λίγο περισσότερο, ώστε να αποκτήσει πιο περιποιημένο σχήμα ή και μια καθορισμένη μορφή, μικρού δέντρου, πυραμίδας ή σφαίρας.

Ιδιαίτερες φροντίδες

• Όταν η καμέλια σχηματίζει πολλά μπουμπούκια, προσεχτικά αφαιρέστε μερικά.

• Αν πέφτουν τα μπουμπούκια ή τα ανοιγμένα άνθη, ελέγχετε το πότισμα και τη θερμοκρασία.

• Ποτέ μη της δίνετε πολύ νερό και φροντίστε να μην βρίσκεται σε μέρος με απότομες αλλαγές θερμοκρασίας.

• Καθαρίζετε τακτικά τα ώριμα φύλλα της με βρεγμένο μαλακό πανί ή απαλό σφουγγάρι.

• Όταν κάνει ζέστη και η ατμόσφαιρα είναι ξηρή, καλό είναι να την ψεκάζετε τακτικά με καθαρό νερό. Ποτέ μην την καταβρέχετε, όταν είναι ανθισμένη.

Ασθένειες και αντιμετώπιση

Η καμέλια σε κανονικές συνθήκες σπάνια προσβάλλεται από ασθένειες. Βέβαια, μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα από μελίγκρες και ψώρες, αλλά μόνο σε περίπτωση μεγάλης προσβολής καλό είναι να το αντιμετωπίσετε -όταν δεν είναι ανθισμένη- με ένα κατάλληλο βιολογικό εντομοκτόνο, όπως είναι το Agricolle, ένα καινοτόμο και περιβαλλοντικά φιλικό προϊόν, ακίνδυνο για το χρήστη.

Το Agricolle παράγεται από την Cal-agri, USA και στη χώρα μας προσφέρεται από την εταιρία Bio-insecta, η οποία ασχολείται με την παραγωγή ωφέλιμων εντόμων και τη βιολογική αντιμετώπιση εντομολογικών προσβολών στις γεωργικές καλλιέργειες, στο περιαστικό και αστικό πράσινο ( https://www.bio-insecta.gr/ ).

Όταν η εντομολογική προσβολή είναι περιορισμένη ή αν επιθυμείτε να την προλάβετε, μπορείτε να κάνετε ψεκασμούς -κυρίως μετά την άνθηση μέχρι αργά το καλοκαίρι- κάθε 10 ημέρες με ένα δικό σας οικολογικό εντομοκτόνο. Για το σκοπό αυτό, σε ένα λίτρο ζεστό νερό προσθέστε τρία κουταλάκια του γλυκού τριμμένο πράσινο σαπούνι ή ένα κουταλάκι του γλυκού υγρό πιάτων, φιλικό προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον, βιοδιασπώμενο. Στο συγκεκριμένο διάλυμα συμπληρώστε και δύο  κουταλάκια του γλυκού οινόπνευμα φωτιστικό μπλε (93 βαθμοί) ή οινόπνευμα καθαρό (95 βαθμοί). Ανακατεύετε καλά και χρησιμοποιείτε ακροφύσιο για λεπτό ψεκασμό.

Σε πολύ υγρό περιβάλλον η καμέλια μπορεί να προσβληθεί από Βοτρύτη, έναν μύκητα που εμφανίζεται ως γκρίζο επίχρισμα πάνω σε μέρη του φυτού και προκαλεί σάπισμα στα άνθη. Προληπτικά βοηθούν ο καλός αερισμός σε εσωτερικούς χώρους και η αποφυγή πληγών.